هیچ کس به طور قطع نمی داند که بانکداری باز چگونه تکامل خواهد یافت، و تلاش برای پیش بینی اینکه دقیقا چه اتفاقی خواهد افتاد تقریبا غیرممکن است. با این حال، در این مقاله سعی شده است انواع حالت‌های نهایی بالقوه را متصور سازیم.

سناریو‌های بالقوه برای بانکداری باز در دنیا

 چهار سناریو نشان می‌دهد که چگونه بازار بانکداری خرد می تواند تغییر کند. که به طور خلاصه در شکل زیر آورده شده است.

​

سناریو 1: ظهور غول‌ها

در این سناریو، ظهور غول‌ها یعنی بزرگ‌ترین شرکت‌های دیجیتال به سمت بانکداری خرد پیش می‌روند و در بخش‌های مهمی از زنجیره ارزش رقابت می‌کنند. این غول‌های فناوری با سرمایه‌گذاری بر مقیاس خود از نظر دسترسی مشتری و نزدیکی به مشتری، در حال گسترش نفوذ خود به بانکداری خرد هستند، و اغلب صاحبان این کسب و کارها "نزدیکترین تماس" را با مصرف‌کنندگان دارند.

این شرکت‌ها با توجه به تخصص دیجیتالی، فرهنگ مشتری‌محور و تمرکز بر تجربه کاربری خود، تجربیات مشتری و خدمات متقاعدکننده با استفاده از فناوری‌های روز، ایجاد می‌کنند. اگرچه ممکن است این غول‌های دیجیتال واقعاً ترازنامه بانکی مشتری را مدیریت نکنند، اما برای جا انداختن بانکداری خرد فعلی و سایر ارائه‌دهندگان در هر گونه فعالیتی که با مشتری مواجه است، رقابت می‌کنند.

تعریف بانکداری خرد: بانکداری که خدمات بانکی را به افراد و مشاغل کوچک ارائه می‌دهد، برخلاف بانک‌هایی که با شرکت‌ها و مؤسسات مالی بزرگ سروکار دارد.

مسائل اقتصادی و تجاری می‌تواند بر بانکداری خرد تأثیر بسزایی داشته باشد زیرا در این حالت درآمد به دلیل کاهش تراکنش مستقیم، کاهش می‌یابد و هزینه رقابت برای جذب حجم بیشتر مشتری از طریق ارائه‌دهندگان پلت‌فرم افزایش می‌یابد.

سناریو 2: ادامه وضع موجود

در این سناریو، بانکداری باز تأثیر بسیار محدودتری بر بازار دارد و جذب مصرف کنندگان نیز محدود است. از آنجایی که بانکداری باز به پذیرش مشتریان متکی است، شکست در جذب مشتریان جدید یک مشکل اساسی است. به عنوان مثال، در بریتانیا، مسئله تغییر حساب جاری که  مصرف‌کنندگان تصور می‌کنند بسیار دشوار است، هنوز یک چالش بزرگ است. بانکداری باز نیز امکان دارد با همین چالش روبرو شود - احتمالاً به این دلیل که پیشنهادهای شخص ثالث ممکن است به اندازه کافی قانع کننده نباشند تا کاربران را فراتر از سطوح تخصصی جذب کنند.

در این سناریو، پیشنهادات کوچک به بازار می‌آیند، اما پذیرش، گسترده نخواهد بود. ممکن است موارد خاصی وجود داشته باشد که پذیرش قابل توجهی وجود داشته باشد، مانند ورود آسان مشتری و شناخت مشتری، اما اندازه و شکل کلی زنجیره ارزش برای بانکداری خرد و پرداخت‌ها بی‌تأثیر باقی می‌ماند. ما معتقدیم که این سناریو به دلیل فشار نظارتی، سرمایه‌گذاری و پیشرفت انجام شده در این فضا، بعید است.



سناریو 3: تسلط بانکی

سناریوی سوم، تسلط بانکی، با ایده گسترش در زنجیره ارزش مقابله می‌کند، اما نشان می‌دهد که بزرگترین بانک‌ها برنده احتمالی خواهند بود زیرا آنها هستند که ارزش را به دست می‌آورند و اکوسیستم خود را تقویت می‌کنند. در این سناریو، بزرگ‌ترین بانکدارهای خرد از بانکداری باز و PSD2 برای بازیابی ارزش از طریق فشرده‌سازی حاشیه سود خالص و ایجاد محصولات و خدمات جدید استفاده می‌کنند که رقبایشان نمی‌توانند با آن‌ها رقابت کنند. آن‌ها شبکه‌های پرداخت خود را می‌سازند و مستقیماً با بزرگ‌ترین تجار ادغام می‌شوند، و با سرمایه‌گذاری بر اعتماد مشتریان و توسعه محصولات و خدمات آماده دیجیتال، به رقابت می‌پردازند.

با این حال، همه بانک‌ها چندان خوش شانس نیستند. بانک‌های کوچک و متوسط ​​نمی‌توانند در تجربه مشتری یا قیمت‌گذاری به دلیل برتری عملیاتی و بهره‌مندی از رهبری هزینه (صرفه به مقیاس) رقابت کنند. فقدان سرمایه‌گذاری،  شکاف بین بانک‌های میان‌رده جدید و بانک‌های بزرگ و فین‌تک‌ها را افزایش می‌دهد. در واقع، شرکت‌های آینده‌نگر در حال حاضر با سرمایه‌گذاری در این فضا فراتر از الزامات نظارتی، خود را برای موفقیت آماده می‌کنند.

سناریو 4: انقلاب خرده فروشی

در این سناریو، بازرگانان از بانکداری باز با استفاده از مدل اعتباری یا غیر اعتباری برای تسهیل خریدهای یکپارچه استفاده می‌کنند.  بانکداری خرد دیگر از خرده فروشان جدا نیست، اما برای بیشتر انواع خرید، کاملاً یکپارچه است.

در این دنیا، بازرگانان از طرح‌های وفاداری و بازاریابی هدفمند برای افزایش فروش، افزایش حاشیه و بهبود عملکرد استفاده می‌کنند که همه اینها کاملاً با محصولات و خدمات مالی یکپارچه شده است. بانک‌دارهای خرد همچنان مالک محصولات وام‌دهی تضمین‌شده هستند، اما سایر محصولات بانکی معاملاتی و وام‌دهی در محل فروش تسهیل می‌شوند.

در این سناریو، تأثیر قابل‌توجهی بر روی تمام محصولات وام‌دهی بدون تضمین، هم از نظر جذب مشتری و هم سودآوری کلی وجود دارد. بزرگترین بانکدارهای خرد سرمایه‌گذاری هنگفتی در این زمینه خواهند داشت تا ارزش قابل دسترسی را به دست آورند. بقیه احتمالاً برای بدست آوردن و به اشتراک گذاشتن بخشی از این ارزش به خریداران خود متکی خواهند بود.



دو سناریوی آینده بانکداری باز در افق 1410 ایران

همکاری بانک‌ها با پلتفرم بانکداری باز به علت عدم قطعیت بالا و میزان اثر بالا بر اکوسیستم بانکداری باز، به عنوان محور عدم قطعیت در نظر گرفته شد.

بانک‌ها اغلب در مواجهه با رویکرد بانکداری باز و به طبع تغییر مدل کسب و کاری خود به مدل پلتفرمی، دچار چالش‌هایی می‌شوند و با هدف بهره‌مندی از مزایای مدل پلتفرمی همچون منابع درآمدی و سود بیشتر، نوآوری‌های بیشتر و سریع‌تر رشد آینده، این رویکرد را اتخاذ می‌کنند.

اما از رویکردهایی که می‌توان در مواجهه با مدل پلتفرمی اتخاذ شود، ایجاد پلتفرم بانکداری باز اختصاصی هر بانک و یا همکاری برای شکل‌دهی یک یا دو پلتفرم اصلی است.

سناریوی کندوی عسل: همکاری بانک‌ها با یک یا دو پلتفرم اصلی یانکداری باز

در این سناریو یک یا دو پلتفرم اصلی بانکداری باز، مسئول دریافت دسترسی‌ها و جلب مشارکت بانک‌ها و سایر ارائه‌دهندگان بوده و طی فرآیندهای پردازشی به ارائه محصولات یکپارچه و کاربردهای بانکداری باز مطابق با نیاز مشتریان می‌پردازند.

ویژگی کلیدی این رویکرد و شباهت پلتفرم بانکداری باز در این سناریو با کندوی عسل در آنست که رویکردی فعالانه است و در آن تمام خدمات و دسترسی‌ها در یکجا جمع شده و از طریق تمرکز به خلق ارزش منجر می‌شود؛ مانند گرته‌برداری زنبورها از گل‌های متنوع و مفید و تبدیل آن‌ها به عسلی که برای همه مخاطبان و ذینفعان جذاب است.

تجربه یکپارچه، تسهیل دستیابی به راهکارها، کاهش هزینه‌ها و کوتاه‌تر شدن زمان ارائه محصولات به بازار از مزایای اتخاذ این رویکرد برای TPP[1]ها خواهد بود.

سناریوی تار عنکبوت : پلتفرم بانکداری باز اختصاصی هر بانک

در این سناریو که در واقع به راه‌اندازی یا امتداد کار پلتفرم‌های اختصاصی هر بانک اشاره دارد، به ابعاد مختلف عدم مشارکت بانک‌ها با یکدیگر در تشکیل اکوسیستمی یکپارچه و اثرات آن پرداخته می‌شود.

در این سناریو هر بانک پلتفرم اختصاصی خود را داشه، به ارائه محصولات، خدمات و کاربردهای بانکداری باز با استفاده از ظرفیت‌های دسترسی، تکنولوژی و عملیاتی خود و شبکه همکاران خود می‌پردازد. بدیهی است که در این حالت محصولات و خدمات در حال ارائه، بخصوص آن دسته محصولاتی که نیازمند دسترسی به اطلاعات و همکاری سایر بانک‌ها و بازیگران دارد، یا قابل ارائه نبوده و یا دریافت آن‌ها توسط TPP‌ها با چالش‌های بسیاری همراه خواهد بود.

استعاره تار عنکبوت نیز اشاره به امر منفعلانه بودن اقدامات عنکبوت در شکار فرصت‌ها و تار تنهایی و عدم اتخاذ رویکرد همکارانه آن با سایر بازیگران دارد.


منابع:



[1]  third party providers