مقدمه
بانک های سنتی در حال حاضر با رقابت شدیدی روبرو هستند. از یک سو، شرکتهای فناوری مالی یا همان فین تک ها از سوی دیگر به عنوان «بانکهای رقیب» شناخته میشوند که تمرکز زیادی بر بهبود تجربه مشتریان و کاربران (UX[1]) دارند.
در مواجهه با این وضعیت، موسسات مالی تلفیقی نیاز به گسترش سهم بازار خود و تثبیت سهم موجود، بهبود سهولت استفاده از محصولات خود، افزایش سفارشیسازی و ارائه سیستمهای هوشمند جدید دارند که به مشتریان در انتخاب پلتفرمهای خود کمک میکند.
ظهور بانکداری باز قدرت بانکها را بر مشتریان کمرنگ کرد. این طرح نظارتی که در اوایل سال 2018 در اروپا و بریتانیا راه اندازی شد، سطح جدیدی از رقابت در امور مالی ایجاد کرده است.
این مدل مالی جدید به شرکت های فناوری جدید امکان دسترسی به حساب های بانکی مشتریان و دادههای تراکنش را داد.
برای مقابله با این زیانها، بانکهای سنتیتر یک سری از استراتژیها را آغاز کردهاند. اول، آنها به دنبال تشویق نوآوری و آموختن تجربیاتی از صداهای جدید دنیای فناوری بودهاند.
در حالی که بانکداری باز فینتک را بهعنوان رقبای بالقوه بانکها معرفی میکند، همچنین به آنها این فرصت را میدهد تا با تحمیل ایجاد رابطهای برنامهنویسی برنامه باز (API) که فناوری آنها را متحد میکند، با یکدیگر همکاری کنند.
ثانیاً، مؤسسات مالی از طریق مدیریت تجربه، استراتژی جدیدی را برای یادگیری، انتشار ایدههای جدید و سازگاری سریع با موقعیتهای آینده اتخاذ کردهاند.
بر اساس گزارش جهانی فینتک ۲۰۱۹، با اینکه بانکداری باز هنوز تا رسیدن به بلوغ کامل راه زیادی را در پیش دارد، اما صنعت خدمات مالی در حال ورود به فاز جدیدی از نوآوری است. فازی که به سطح بالاتری از همکاری و تخصص نیاز دارد و تهیهکنندگان این گزارش، آن را Open X نامگذاری کردهاند. این گزارش به بانکها و دیگر بازیگران اکوسیستم صنعت مالی هشدار میدهد که باید با برنامهریزی مناسب، خود را برای ورود به این فاز آماده کنند و مدلهای کسب و کار خود را متحول نمایند.
در این گزارش، به یک چالش دو سویه اشاره شده است: فینتکها به دنبال توسعه فعالیتهای خود هستند در حالی که بانکها از همکاری با فینتکها طفره میروند. در نتیجه، بازیگران صنعت مالی و بانکداری بهدنبال یک حرکت جهشی از بانکداری باز بهسوی Open X هستند. مدل همکاری در Open X بهمراتب کارآمدتر و ساختیافتهتر است، ضمن این که استفاده از رابط برنامهنویسی کاربردی (API) و درک مشترک از اطلاعات مشتری به شکلگیری بهتر این همکاری کمک میکند.
با این دستورالعملهای جدید، مرحله جدیدی از بلوغ تجاری برای موسسات مالی باز شده است که با سازماندهی مجدد خدمات به روشی جدید به نام "Open X" مشخص شده است.
Open X چیست؟
Open X یک رویکرد پلتفرم باز است که به نهادها در هر اندازه و صنایع اجازه می دهد تا برای ارائه محصولات مالی تخصصی با یکدیگر همکاری کنند. همانطور که دادهها، منابع و دانش به اشتراک گذاشته میشود، نوآوری محصولات و خدمات بهتری را هدایت میکند که تجربه مشتری را بهبود میبخشد و به ایجاد اعتماد و وفاداری کمک می کند.
در این مدل بانکی جدید، عناصر کلیدی که نقاط قوت را برای هدایت کسبوکار از طریق ارائه خدمات جهانی با سطوح مختلف کیفیت افزایش میدهند که عبارتند از:
تمرکز بیشتر بر تجربه مشتری.
تعیین داده ها به عنوان دارایی
مشارکت برای قابلیتهای جدید و راههای باز کار.
اولویتبندی مدلهای مشارکتی دسترسی مشترک.
به لطف مزایای ارائه شده توسط Open X، بانکها در حال تجدید نظر در نحوه اداره تجارت خود هستند. برای انجام این کار، مدیران عامل باید استراتژی هایی ایجاد کنند که از عملیات خودکارتر و انعطاف پذیرتر برای بهینه سازی تجربه مشتریان و کارمندان خود پشتیبانی کند.
برای مدیران مالی و مدیران ارشد مالی، مسئول ایجاد فرآیندها و جریانهای نقدی که این مدل جدید ارائه میکند، کنترل بر هزینهها و جریانهای درآمدی که با کسبوکار تغییر خواهند کرد، ضروری است.
همانطور که بانکها برای فعالیت در این محیط جدید بازسازی میشوند، باید روش جذب، کسب و دریافت سرمایه و خدمات خود را دوباره ابداع کنند. برنامهریزی منابع داخلی، حسابداری و حتی ساختارها و مدلهای حسابداری عمومی برای صورتحساب و تخصیص هزینه نیاز به بازنگری دارند.
مدیران اجرایی با روابط مشتری و محصول باید تجربه کاربر و مشتری (UX / CX[2]) را با داده ها و تجزیه و تحلیل در هم آمیخته و به مشتری یا کارمند اجازه دهند در یک فرآیند شرکت کنند و به دانش مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند، که قبلاً به عنوان مدیریت تجربه تعریف شده است. یا اقتصاد را تجربه کنید.
اتوماسیون افزایش خواهد یافت، اما مسئولیت نیز افزایش خواهد یافت و فشار بیشتری بر رهبران فردا ایجاد میکند. در نتیجه، حمایت مدیران منابع انسانی (CHRO[3]) بر تمرکز استراتژی مورد نیاز خواهد بود، همانطور که CFO[4] امروزه هستند.
CHROها باید فرآیند و مهارتهای روابط بین فردی خود را متعادل کنند تا در مبارزه برای استعدادها پیروز شوند، تا بانکی بسازند که با مدلهای جدید شرکتهای مالی در آینده هماهنگ باشد.
انتظار میرود در دوره Open X، بازارهای یکپارچهای ایجاد شود که در آن هر بازیگر با یک نقش تخصصی و حرفهای حضور یابد و به تبادل پیوسته اطلاعات و ارائه خدمات بپردازد. بهبود تجربه مشتریان و سرعت دادن به نوآوری محصولات از دیگر ویژگیهای این دوره خواهد بود.
Open X عامل تغییر و تحول در مفروضات و هنجارهای صنعت
چهار تغییر بنیادی در شکلگیری Open X نقش دارند:
Open X، صنعت خدمات مالی را به یک اکوسیستم یا بازار مشترک هدایت میکند که در آن ترکیبی از محصولات و خدمات بازیگران این اکوسیستم ارائه میشوند و چنین شرایطی مستلزم این است که هم بانکها و هم فینتکها، استراتژیهای نوآوری و خدماترسانی به مشتریان خود را بازنگری کنند.
نقش حیاتی APIها در Open X
از آن جایی کهAPI ها، ابزاری هستند که اجازه دسترسی به سیستمهای بانکی و دادهها را در یک محیط کنترل شده به نهادهای ثالث میدهند، برای ایجاد بازار Open X نقش کاتالیزور را ایفا میکنند.
با اینکه در حال حاضر دادههای مشتریان در این صنعت بهطور گسترده به اشتراک گذاشته میشود و مورد بهرهبرداری قرار میگیرد اما به نظر میرسد که بهکارگیری APIها، هنوز خیلی معمول نشده است. بهکارگیری API اگرچه الزامات و مقررات پیچیدهای دارد، اما بهواسطه استانداردسازی، تا حد زیادی به کاهش تقلب، بهبود قابلیت همکاری، افزایش سرعت ورود به بازار و افزایش مقیاسپذیری کمک میکند.
Open X صنعت خدمات مالی را به یک اکوسیستم مشترک هدایت میکند، که در آن صنعت گروهبندی مجدد محصولات و خدمات را آغاز میکند و بانکها و فینتکها باید استراتژی نوآوری و خدمات مشتری خود را دوباره ارزیابی کنند.
در آن مرحله، APIهایی که به اشخاص ثالث اجازه دسترسی به سیستمها و دادههای بانکی در یک محیط کنترلشده را میدهند، به کاتالیزوری برای ایجاد بازار Open X تبدیل میشوند.
در حالی که داده های مشتری در حال حاضر به طور گسترده در صنعت به اشتراک گذاشته شده و از آنها استفاده می شود، APIهای استاندارد رایج نیستند. در حالی که الزامات و مقررات پیچیده هستند، استانداردسازی به کاهش تقلب، بهبود قابلیت همکاری، افزایش سرعت ورود به بازار و بهبود مقیاسپذیری کمک میکند.
بر اساس یافتههای گزارش جهانی فینتک ۲۰۱۹، بازیگران این صنعت از بین مدلهای موجود برای کسب درآمد از طریق API ها دو مدل را غالب تشخیص دادهاند:
۱. تسهیم درآمد (که ۶۰٪ از بانکها و ۷۰٪ از فینتکها آن را مدل مناسب و کارآمدی میدانند)
۲. کارمزد دسترسی به APIها (که توسط ۴۶٪ از بانکها و ۵۵٪ از فینتکها روش موثری شناسایی شده است).
با این حال، تنها حدود یک سوم از مدیران بانکی بر این باور هستند که از شرایط و امکانات کافی برای کسب درآمد ازAPI ها برخوردار هستند.
حفظ حریم خصوصی، امنیت و همکاری از جمله عوامل موثر در کاهش سرعت پیشرفت میبتشند. با وجود اینکه بانکها و فینتکها اهمیت همکاری را درک کردهاند، اما کماکان نگران حفظ حریم خصوصی و تامین امنیت هستند. وقتی از آنها درباره کمیت و کیفیت نگرانیهای بانکداری باز پرسیده میشود اغلب به امنیت داده (۷۶٪)، حفظ حریم خصوصی مشتری (۷۶٪) و از دست دادن کنترل اطلاعات مشتری (۶۳٪) اشاره مینمایند. این در حالی است که فینتکها درباره بانکداری باز خوشبینتر هستند و از دید آنها این آمار پیرامون امنیت داده و حفظ حریم خصوصی مشتری در حدود (۵۰٪)، و از دست دادن کنترل اطلاعات مشتری (۳۸٪) است.
در فرایند نظرسنجی، هنگامی که از هر کدام از آنها درباره موانع راهبردی برای همکاری موثر پرسیده شد، ۶۶ درصد بانکها و ۷۰ درصد از فینتکها به تفاوت فرهنگ سازمانی و ساختار فکری طرف مقابل اشاره نمودند. همچنین ۵۲ درصد بانکها و ۷۰ درصد فینتکها، موانع فرآیندی را نام بردند و ۵۴ درصد بانکها و ۶۰ درصد از فینتکها به نبود چشمانداز بلند مدت و اهداف اشاره نمودند. در مجموع تنها ۲۶ درصد مدیران بانکها و ۴۳ درصد مدیران فینتکها، باور دارند همکاری موثری را در زمینه بانکداری باز ایجاد کردهاند.
نتایج فوق نشان میدهد که هنوز بانکها و فینتکها از آمادگی لازم برای بهکارگیری "بانکداری باز" برخوردار نیستند چه برسد به مباحث افزایش تقاضا برای اشتراک دادهها و یکپارچهسازی که OpenX با خود به همراه دارد.
بازیگران Open X ناگزیر به انتخاب نقشهای استراتژیک و خاص هستند. در بازار Open X، بانکها ابتدا باید وضعیت خود را به یک مدل یکپارچه (از سیستمهای سنتی) ارتقا دهند و سپس روی زمینههای تخصصی متمرکز شوند. در گزارش جهانی فینتک ۲۰۱۹، به سه نقش کلیدی و استراتژیک در فضای Open X اشاره شده است:
طبق این گزارش، شرکتهای یکپارچه تلاش میکنند خود را با سرعت ارائه محصولات در اکوسیستمهای تخصصی همسو کنند اما همچنان در برآورده ساختن نیازهای ویژه و خاص مشتریان دچار چالش میشوند.
ممکن است بسیاری از بازیگران بازار Open X، در نقش رهبر قدرت رقابت نداشته باشند، اما با توجه به تواناییهای خود بتوانند نقشهای دیگری را ایفا نمایند. این بازیگران هر نقشی داشته باشند، مهم این است که استعدادهای مناسب را بهکار بگیرند، از داده و فناوری به نحو صحیحی استفاده کنند و همکاری خود را با فینتکها در راستای ارائه خدمات رقابتی بر پایه سناریوهای مطرح بانکداری باز گسترش دهند.
به گفته مدیر عاملCapgemini "افراد زیادی، از بانکداری باز بهعنوان یک انقلاب برای خدمات مالی یاد میکنند، اما این گزارش نشان میدهد که بانکداری باز تنها بخش کوچکی از یک تصویر بسیار بزرگتر است".
دبیر کل EFMA[5] نیز بیان کرده: "صنعت فعلی در آستانه تحولی شگرف است که فرصتی را برای جهش به بازار یکپارچه موسوم به Open X مهیا میسازد. در این اکوسیستم، امکان اشتراک داده بهصورت پیوسته وجود دارد و اعضای آن قادر به همکاری به روش بسیار جامعتری خواهند بود. این تحقیقات نشان میدهد که بانکها و فینتکها باید خود را برای تغییرات اساسیتری آماده کنند. یافتههای این گزارش به وضوح بیان میکند که همکاری، اساس خدمات مالی آینده است."
در دوره Open X، بازیگران اکوسیستم باید بیش از پیش همکاری موثر داشته باشند. تنها با همکاری و نقشهای تخصصی جدید این امکان فراهم میشود که هم بانکها و هم فینتکها رشد نمایند و بهترین خدمات را به مشتریان ارائه کنند. بدون شک موانع متعددی بر سر راه همکاریهای دوجانبه وجود دارد که برای دستیابی به منافع مشترک باید هر چه سریعتر نسبت به رفع آنها اقدام کرد.
[1] User Experience design
[2] customer experience
[3] Chief Human Resources Officer.
[4] Chief Financial Officer
[5] European Financial Management & Marketing Association